Hemoglobin Ölçüm Cihazı Nasıl Kullanılır?

Hemoglobin Ölçüm Cihazı Nedir?:

Hemoglobin ölçüm cihazı, kandaki hemoglobin seviyesini saniyeler içerisinde ölçen bir cihazdır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve CO2 ve O2’ nin transferini sağlayan en önemli bileşenlerden biridir. Hemoglobin seviyesi, anemi yönetimi için önemli bir göstergedir. Hemoglobin ölçüm cihazı, elektrokimyasal biyosensör ölçüm prensibi ile çalışır. Cihaz, parmak ucundan alınan 1µL kan numunesini test stribine uygular ve 8-10 saniye içerisinde ekranda sonucu gösterir.

Hemoglobin Ölçümü Nasıl Yapılır?:

 Hemoglobin ölçümü yapmak için şu adımları izleyebilirsiniz:

• Cihazı açın ve test stribini cihaza yerleştirin.
• Parmak ucunu steril bir lanset ile delin ve kan damlasını çıkartın.
• Kan damlasını test stribinin uygulama noktasına dokundurun ve kanın emilmesini sağlayın.
• Cihazın ekranda sonucu göstermesini bekleyin.
• Test stribini atın ve parmak ucunu pamuk veya gazlı bez ile bastırarak kanamayı durdurun.

Hemoglobin Ölçüm Cihazı Nasıl Seçilir?

• Hemoglobin ölçüm cihazı seçerken şu kriterleri göz önünde bulundurabilirsiniz:
• Cihazın doğru ve güvenilir sonuç vermesi
• Cihazın kolay kullanılabilir ve taşınabilir olması
• Cihazın uygun fiyatlı olması
• Cihazın kalibrasyonu ve servisi yapılabilmesi
• Cihazın test stribinin kolay bulunabilmesi

Hemoglobin ölçüm cihazı alırken kaliteli ve güvenilir markaları tercih etmek önemlidir. Türkiye’de hemoglobin ölçüm cihazı üreten veya satan bazı önde gelen markalar şunlardır: Benecheck, EasyLife, TKS, HemoCue, Mission.

Hemoglobin Ölçüm Sıklığınız Nasıl Olmalı?:

Hemoglobin ölçümünün sıklığı, kişinin sağlık durumuna, yaşına, cinsiyetine ve risk faktörlerine göre değişebilir. Genel olarak sağlıklı yetişkinler için yılda bir kez hemoglobin ölçümü yapılması yeterli olabilir. Ancak bazı durumlarda hemoglobin ölçümü daha sık yapılması gerekebilir. Bunlar şunlardır:

• Anemi belirtileri gösterenler (halsizlik, solukluk, nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi vb.)
• Anemiye neden olabilecek hastalıkları olanlar (kansızlık, böbrek hastalığı, kanser, ülser, romatoid artrit vb.)
• Anemiye neden olabilecek ilaçları kullananlar (aspirin, ibuprofen, antikoagülanlar vb.)
• Anemi riski yüksek olan gruplar (hamileler, emzirenler, adet görenler, veganlar, yaşlılar, çocuklar vb.)

Bu durumlarda hemoglobin ölçümü 3-6 ayda bir veya doktorun tavsiyesine göre yapılmalıdır.

Hemoglobin Neden Ölçülür?:

Hemoglobin ölçümü, kandaki hemoglobin seviyesini belirlemek için yapılan bir testtir. Hemoglobin seviyesi, kanın oksijen taşıma kapasitesini gösterir. Hemoglobin seviyesi normalden düşük veya yüksek olduğunda anemi veya polisitemi gibi hastalıkların habercisi olabilir. Hemoglobin ölçümü aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir:

• Anemi tanısı koymak
• Anemi tedavisinin etkinliğini değerlendirmek
• Kan transfüzyonu ihtiyacını belirlemek
• Oksijen tedavisinin gerekliliğini belirlemek
• Kan hastalıkları veya kanser gibi diğer hastalıkları tespit etmek

Hemoglobin Ölçümü Hangi Parmaktan Yapılır?

Hemoglobin ölçümü yapmak için genellikle işaret parmağı kullanılır. İşaret parmağı, kan akışının en iyi olduğu ve en az sinir ucu bulunan parmak olduğu için tercih edilir. Parmak seçimi hemoglobin ölçümünde önemlidir çünkü farklı parmaklardan alınan kan numunelerinde hemoglobin seviyesinde küçük de olsa farklılıklar olabilir. Bu nedenle hemoglobin ölçümünde aynı parmağı kullanmak ve parmak ucunu iyi temizlemek gerekir.

Hemoglobin Nasıl Ölçülür?:

Hemoglobin ölçmek için kullanılan yöntemler şunlardır:

• Spektrofotometrik Yöntem: Bu yöntemde kan numunesi bir reaktif ile karıştırılır ve oluşan renkli çözeltinin ışık geçirgenliği ölçülür. Bu yöntem doğru ve hassas sonuç verir ancak pahalı ve zaman alıcı bir yöntemdir.
• Hemokübit Yöntemi: Bu yöntemde kan numunesi bir küçük plastik kapsül içerisine konur ve bir cihaz tarafından sıkıştırılır. Bu sayede kanın hemoglobini serbest kalır ve renk değiştirir. Renk değişimi bir fotometre ile ölçülür. Bu yöntem hızlı ve kolay bir yöntemdir ancak hassasiyeti düşük olabilir.
• Elektrokimyasal Biyosensör Yöntemi: Bu yöntemde kan numunesi bir test stribine uygulanır ve stribin üzerindeki elektrotlar arasında bir elektrik akımı oluşur. Elektrik akımı hemoglobin seviyesi ile doğru orantılıdır ve bir cihaz tarafından ölçülür. Bu yöntem hızlı, doğru ve güvenilir bir yöntemdir ancak test stribinin maliyeti yüksek olabilir.

Hemoglobin Ne Zaman Ölçülür?:

Hemoglobin değeri, kandaki hemoglobin miktarını gösterir. Hematokrit değeri ise kanın hücre kısmının sıvı kısmına oranını gösterir. Hemoglobin ve hematokrit değerleri normalden yüksek veya düşük olabilir. Normal değerler şu şekildedir:

• Erkeklerde hemoglobin: 13-18 g/dL
• Kadınlarda hemoglobin: 12-16 g/dL
• Erkeklerde hematokrit: %40-%54
• Kadınlarda hematokrit: %36-%48

Hemoglobin ve hematokrit değerleri normalden yüksek olduğunda polisitemi adı verilen bir durum söz konusudur. Polisitemi, kanın aşırı koyulaşması ve kan akışının yavaşlaması anlamına gelir. Polisitemiye neden olan faktörler şunlardır:

• Yüksek rakımda yaşamak
• Sigara içmek
• Kronik akciğer hastalığı
• Kalp yetmezliği
• Böbrek tümörü
• Genetik bozukluklar

Polisiteminin sonuçları ise şunlardır:

• Tromboz (kan pıhtısı) riski
• Kalp krizi veya inme riski
• Baş ağrısı, kaşıntı, kızarıklık, ülser
• Organ hasarı veya yetmezliği

Hemoglobin ve hematokrit değerleri normalden düşük olduğunda ise anemi adı verilen bir durum söz konusudur. Anemi, kanın oksijen taşıma kapasitesinin azalması anlamına gelir. Anemiye neden olan faktörler şunlardır:

• Kan kaybı (travma, cerrahi, doğum, adet vb.)
• Demir, folik asit, B12 vitamini eksikliği
• Kronik hastalıklar (böbrek hastalığı, kanser, romatoid artrit vb.)
• Kan hastalıkları (talasemi, orak hücreli anemi, lösemi vb.)
• İlaç kullanımı (aspirin, ibuprofen, antikoagülanlar vb.)

Aneminin sonuçları ise şunlardır:

• Halsizlik, yorgunluk, bitkinlik
• Solukluk, ciltte renk değişimi
• Nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi
• Saç dökülmesi, tırnak kırılması, ağız yaraları
• Baş ağrısı, kulak çınlaması, görme bozukluğu

Hemoglobin Cihazının Doğru Çalıştığını Nasıl Anlaşılır?

Hemoglobin cihazının doğru çalıştığını kontrol etmek için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:

• Cihazın kalibrasyonunu yapmak: Cihazın ölçüm hassasiyetini ayarlamak için kalibrasyon solüsyonu veya kod çipi kullanmak gerekir. Kalibrasyon solüsyonu veya kod çipi cihazın üreticisi tarafından sağlanır ve cihazın kullanım kılavuzunda belirtilen şekilde uygulanır.
• Cihazın kontrolünü yapmak: Cihazın ölçüm doğruluğunu test etmek için kontrol solüsyonu veya kontrol stribi kullanmak gerekir. Kontrol solüsyonu veya kontrol stribi cihazın üreticisi tarafından sağlanır ve cihazın kullanım kılavuzunda belirtilen şekilde uygulanır. Kontrol sonucu cihazın ekranda gösterdiği aralık içerisinde olmalıdır.

• Cihazın karşılaştırmasını yapmak: Cihazın ölçüm sonucunu başka bir yöntemle elde edilen sonuçla karşılaştırmak gerekir. Karşılaştırma için laboratuvarda spektrofotometrik yöntem veya hemokübit yöntem kullanılabilir. Karşılaştırma sonucunda cihazın ölçümü ile diğer yöntemin ölçümü arasında %10’dan az bir fark olmalıdır.

Hemoglobin Cihazının Bakımı Nasıl Yapılır?

• Cihazı temiz tutmak: Cihazın dış yüzeyini yumuşak ve nemli bir bezle silmek gerekir. Cihazın içine kan veya başka bir sıvı kaçmamasına dikkat etmek gerekir. Cihazın test stribi yuvasını ve elektrotlarını pamuklu çubukla temizlemek gerekir.
• Cihazı kuru ve serin bir yerde saklamak: Cihazı doğrudan güneş ışığı, nem, toz veya sıcaktan uzak tutmak gerekir. Cihazı orijinal kutusunda veya koruyucu bir çantada saklamak gerekir.
• Cihazın pilini kontrol etmek: Cihazın pil seviyesini düzenli olarak kontrol etmek gerekir. Pil seviyesi düşük olduğunda cihazın ekranda uyarı vermesi gerekir. Pil seviyesi bittiğinde cihazın pili değiştirilmelidir.
• Cihazın servisini yaptırmak: Cihazın periyodik olarak servise gönderilmesi gerekir. Servis, cihazın parçalarını kontrol eder, arızalı veya yıpranmış parçaları değiştirir, cihazın kalibrasyonunu ve kontrolünü yapar.

Hemoglobin ölçüm cihazı, kandaki hemoglobin seviyesini saniyeler içerisinde ölçen bir cihazdır. Hemoglobin seviyesi, kanın oksijen taşıma kapasitesini gösterir ve anemi veya polisitemi gibi hastalıkların tanısı ve takibinde önemli bir rol oynar. Hemoglobin ölçüm cihazı seçerken, kullanırken ve bakımını yaparken dikkatli olunması ve kaliteli ve güvenilir ürünler tercih edilmesi gerekir.